Begroting 2025: een slimme gemeente is op haar toekomst voorbereid
Op 5 november besprak de gemeenteraad de begroting voor Overbetuwe in 2025. De gemeentefinanciën staan er niet rooskleurig voor. Dat komt vooral omdat gemeenten minder geld van de rijksoverheid ontvangen. Daarom wordt er in 2025 bezuinigd en zijn vanaf 2026 nog meer bezuinigingen nodig. Dit is hoe de ChristenUnie kijkt naar onze financiën.
Bij de voorbereiding van begroting 2025 dacht ik aan een oproep uit mijn jeugd: een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. We zijn als gemeente nog onvoldoende voorbereid op het kwijtraken van inkomsten vanuit de rijksoverheid. Binnenkort spreekt de gemeenteraad daarom over financiële maatregelen voor 2026 en verder. Wij hadden deze gesprekken liever al een jaar eerder gevoerd, omdat we ook voor 2025 vervelende keuzes maken.
Bij behandeling van de begroting voor 2025 hebben wij drie onderwerpen naar voren gebracht:
- de hondenbelasting wordt in 2025 met 10% extra verhoogd. Steeds meer gemeenten schaffen hondenbelasting af. Dat willen wij niet, omdat er tegenover de belasting ook voorzieningen staan. Alleen: als bijna de helft van de inkomsten uit hondenbelasting wordt gebruikt voor andere zaken, dan vinden wij dat de hondenbezitter zwaarder wordt belast. Wij zullen ons later op deze verhoging beraden.
- vier wethouders na de gemeenteraadsverkiezingen in 2026. In 2022 is het college uitgebreid van vier naar vijf wethouders. Een gemeente als Overbetuwe heeft wettelijk minimaal twee en maximaal zes voltijdse wethouders. Tot nu toe ziet onze fractie geen duidelijk toegevoegde waarde van de uitbreiding, die wel extra kosten geeft. Daarom willen wij vier wethouders na de volgende gemeenteraadsverkiezingen bespreken.
- jeugd heeft de toekomst. Daarom bekijken we voor gemeenteraadsverkiezingen 2026 hoe we meer mensen en vooral jongeren kunnen stimuleren om te stemmen.
ChristenUnie Overbetuwe blijft gericht op een betrouwbare overheid met stevig sociaal, financieel
gezond en ecologisch duurzaam beleid.
Kijk hier de raadsvergadering over de begroting terug. Lees hieronder de volledige algemene beschouwing van fractievoorzitter Gerdien Maaijen.
Inmiddels is het nieuwe college zo’n vier maanden aan de slag. Onze eerste indruk is positief: een goede sfeer en een college, dat zich net als deze raad, graag inzet voor onze gemeente.
Vandaag bespreken we de begroting voor volgend jaar. Bij de voorbereiding moest ik opeens denken aan een oproep uit mijn jeugd, van de Nederlandse Rijksoverheid. Misschien is het hier al wel eerder genoemd: een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. Dat was eind jaren ‘80 en begin jaren ‘90 een campagne van Postbus 51. Bedoeld om emancipatie en arbeidsparticipatie onder meisjes en jonge vrouwen te stimuleren. En om erop te wijzen dat vrouwen in de toekomst niet meer zouden kunnen rekenen op de financiële situatie van de man als kostwinner.
Wat ons betreft zijn we als gemeente nog onvoldoende voorbereid op onze toekomst en het deels wegvallen van de rijksoverheid als onze kostwinner. Voor volgend jaar doen we een beroep op onze reserves en maken we al een aantal moeilijk keuzes. Vorig jaar juli heeft onze fractie al voor de eerste keer een motie voor integrale (financiële) afwegingen ingediend. De coalitie van toen dacht daar anders over. Er zijn nu vier extra bijeenkomsten gepland om financiële keuzes voor 2026 en verder te bespreken. Met daarin ook ruimte voor afwegingscriteria en wettelijke taken zoals wij in eerdere moties hebben gevraagd. Gesprekken die wij graag al een jaar eerder hadden gevoerd. Zodat ook 2025 meegenomen had kunnen worden.
Bij behandeling van de kaders voor de begroting van volgend jaar hebben we aandacht gevraagd voor realistisch plannen en keuzes maken. Naar aanleiding van de begroting, brengen wij vandaag drie onderwerpen naar voren. Die wij onder andere meenemen richting de ombuigingen voor de toekomst. Om zoveel mogelijk integrale keuzes te kunnen maken.
Allereerst de verhoging van de hondenbelasting. In de begroting voor volgend jaar zien we dat het college extra maatregelen kiest ten opzichte van de kadernota. Waaronder 10% verhoging van de hondenbelasting. De argumentatie is dat inwoners te maken krijgen met “iets hogere lasten”. Dat klopt feitelijk. Wel wordt eraan voorbijgegaan dat in 2025, 48% van inkomsten uit hondenbelasting wordt gebruikt voor het algemeen belang. Steeds meer gemeenten schaffen hondenbelasting af. ChristenUnie Overbetuwe kan zich prima vinden in het heffen van hondenbelasting, omdat daar ook voorzieningen tegenover staan. Als echter bijna de helft van de inkomsten uit hondenbelasting wordt gebruikt voor andere zaken, dan vinden wij dat de hondenbezitter zwaarder wordt belast. De hond als melkkoe. Bij bespreking van maatregelen voor 2026 en verder en de verordening hondenbelasting 2025 later dit jaar, beraden wij ons op deze verhoging. Voor nu horen wij graag van het college waarom er wordt gekozen voor verhoging van lasten van een bepaalde groep inwoners ten bate van het algemeen belang in plaats van verder verhogen van belastingen die voor iedereen gelden.
Als tweede aandachtspunt brengen wij de samenstelling van het college van wethouders na de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 naar voren. Na de vorige gemeenteraadsverkiezingen is het college uitgebreid van vier naar vijf wethouders. Een gemeente als Overbetuwe heeft tussen 45001 en 60.000 inwoners wettelijk minimaal 2 en maximaal 6 voltijdse wethouders. Inmiddels is de huidige raadsperiode over de helft. Tot nu toe ziet onze fractie geen duidelijke, toegevoegde waarde van de uitbreiding. Een uitbreiding die wel extra kosten met zich meebrengt. In de begroting voor volgend jaar heeft het college incidentele formatie-uitbreiding voor de organisatie opgenomen. Incidenteel omdat we later spreken over ombuigingskeuzes. Ondersteuning van de gemeenteraad door de griffie ligt in Overbetuwe onder het gemiddelde voor gemeenten met 40.000 tot 60.000 inwoners. Wij willen daarom tijdens de ombuigingen ook graag spreken over het verkleinen van het college na de volgende gemeenteraadsverkiezingen. We zullen hierover deze week technische vragen stellen, ter voorbereiding op de geplande ombuigingsbijeenkomsten.
Als derde en voor nu laatste punt: aandacht voor de jeugd. Naar aanleiding van onze motie, hebben we recent gesproken over opties om stemopkomst onder jongeren bij gemeenteraadsverkiezingen te stimuleren. Op basis van de beschikbare informatie willen wij tijdens de ombuigingen kijken welke maatregelen er toch mogelijk zijn om stemmen voor gemeenteraadsverkiezingen te verhogen, met name onder jonge stemmers.
Er valt nog veel meer te zeggen over de financiële keuzes die we moeten maken. Zoals over de besparingen op zorg en woonadviseurs, waar vanavond ook door insprekers aandacht voor is gevraagd. Maar ook voor de onderwerpen in dit betoog moeten keuzes gemaakt worden. Ik sluit af. Wij blijven ons richten op een betrouwbare overheid met stevig sociaal, financieel gezond en ecologisch duurzaam beleid.
